Plekjes met geschiedenis
Rivieren hebben in veel belangrijke gebeurtenissen in de geschiedenis een rol gespeeld. Voor aanval en verdediging tijdens oorlogen. Voor het vervoer van goederen en mensen. En voor de aanvoer van water. Gebruikt om er kleding in te wassen, textiel te maken of graan te malen. Op deze plekken kun je de geschiedenis en de rol die water hierin speelt nog echt voelen.
De Collse en Opwettense watermolens in Nuenen
De Collse en Opwettense watermolens waren altijd al mooi om te zien en een inspiratie voor schilders. Beide molens zijn door Vincent van Gogh geschilderd, in de periode dat hij in Nuenen woonde (1883-1885). De doeken en daarmee de molens, zijn wereldberoemd geworden. De Opwettense molen heeft raderen van 7,5 en 9,3 meter doorsnee en is daarmee de grootste van Nederland. De molen was vroeger een olie-, houtzaag- en volmolen. Nu is het een graanmolen. Elke zondagmiddag kun je die in bedrijf zien. Ook de Collse watermolen maalt nog steeds graan. Op zaterdagochtend kun je deze molen bezoeken.
De Romeinse brug in Hoogeloon
Tijdens graafwerk aan de Kleine Beerze zijn resten gevonden van een Romeinse brug. De resten bestaan uit twee rijen eikenhouten palen die haaks op de bedding van de Beerze staan. We denken dat de brug een ‘navelstreng’ was die het villalandschap van Hoogeloon met het Romeinse rijk verbond. In archeologische kringen, zelfs tot in het buitenland, staat Hoogeloon bekend om haar rijke Romeinse landschap. Er staat een informatiepaal over de archeologische vondsten. Op de plek van de eerdere brug ligt nu een nieuwe waterbrug in Romeinse stijl.
Kasteel Heeze
Kasteel Heeze is een van de belangrijkste rijksmonumenten van Nederland. Het ligt in prachtige natuur, vlakbij de Strabrechtse Heide. Precies daar waar de Sterkselsche Aa en de Groote Aa samenvloeien. De beken voeden de gracht rondom het kasteel. Het kasteel komt uit 1665. Architect Pieter Post heeft het ontworpen. Hij is bekend van Huis ten Bosch en het Mauritshuis in Den Haag. De zeventiende-eeuwse inrichting is nog bijna helemaal intact. Achter het kasteel staat het oudere, laatmiddeleeuwse slot Eymerick. Je kunt het kasteel bezoeken.
De Hooidonkse watermolen in Nuenen
Deze watermolen is één van de oudste in het gebied van Waterschap De Dommel. Het precieze bouwjaar is niet bekend. Mogelijk staat de watermolen er al sinds 850 na Christus bij een Frankische nederzetting. Waarschijnlijker is dat de molen rond 1300 is gebouwd. Toen hoorde het bij het adellijke vrouwenklooster van Hooydonk.
De Spoordonkse watermolen
De Spoordonkse watermolen draait helemaal op waterkracht van de Beerze. De molen was eerst van hout. In 1868 werd de romp van de molen vervangen door een stenen muur. Toen was het een olie- en korenmolen. De molen werd al in 1320 genoemd. Het hoorde bij Kasteel Ten Bergh, dat iets zuidelijker lag. Het is de laatste nog bestaande watermolen op de Beerze. Het verschil in waterpeil voor en na de molen is bijna twee meter.