Romeinse wandeling in buitengebied Esch

In 1952 en 1959 was Esch wereldnieuws door bijzondere Romeinse vondsten. Er werden zeven graven gevonden met waardevolle spullen. Ook werden er dakpannen en een oven voor dakpannen opgegraven. De Romeinen vestigden zich hier omdat de Essche Stroom een belangrijke aanvoerroute was. De vondsten uit Esch kun je nog steeds bekijken in het Noord-Brabants Museum in Den Bosch. In Esch zelf is weinig terug te zien van deze geschiedenis.

Romeinse wandeling

Theo van Dooren van Heemkundekring De Kleine Meijerij vertelt: "Al enige tijd zijn we bezig met het ontwikkelen van een route die mensen ook zelf kunnen lopen met nieuwe bijzondere kunstwerken die geïnspireerd zijn op de Romeinse grafvondsten uit deze regio. Zoals de fibula, een mantelspeld die gebruikt werd om kledingstukken te sluiten."

Schetsen en ontwerpen 

Kunstenares Lia Martinali (1955-2021) uit Esch merkte dat veel inwoners uit het dorp zich niet genoeg bewust zijn van de historische grond waar zij wonen. Het opnieuw inrichten van het beekdal van de Essche Stroom was voor haar aanleiding om te kijken of ze de historische gebeurtenissen zichtbaar kon maken in de omgeving. Zij maakte schetsen en ontwerpen, geïnspireerd op de Romeinse grafvondsten. Haar kinderen hebben deze schetsen na haar overlijden geschonken aan Heemkundekring De Kleine Meijerij.

1. De fibula. De echte grafvondst zoals gevonden in graf Vijf. 2. Een schets van de fibula, door Lia Martinali 3. Een uitwerking van de fibula in een concrete rustplaats, door Lia Martinali

Wandelbrug met Romeinse kunst in beekdal

Waterschap De Dommel werkt aan een klimaatrobuust beekdal van de Essche Stroom. Projectleider Hans Koekkoek: "We geven het water meer de ruimte door de Essche Stroom te laten meanderen in het landschap. Zo ontstaat er een beekdal dat is opgewassen tegen droge periodes én tegen natte tijden. Hier bij Esch hebben we in 2024 de oude, betonnen stuw verwijderd en een nieuwe stuw aangelegd. Deze nieuwe stuw is een drempel in het water met een kanogoot. Langs deze stuw is een natuurlijke vispassage gegraven. Dit is een kronkelende bypass die vissen kunnen gebruiken om zo om de stuw heen te zwemmen. Ook hebben we een wandelbrug aangelegd om de Essche Stroom over te kunnen steken. Er kan nu een ommetje gemaakt worden dat door het gebied met de Romeinse vondsten loopt. Wat deze brug extra bijzonder maakt, is het kunstwerk op de zijwanden. Dit kunstwerk is door grote inzet van Heemkundekring De Kleine Meijerij en PEP (Platform Esch Perspectief) tot stand gekomen. Op de panelen zijn Romeinse grafvondsten afgebeeld die hier in het buitengebied van Esch zijn gedaan."

Samenwerking verbindt natuur en erfgoed 

Theo vertelt met trots dat de Romeinse wandelroute een samenwerking is van Heemkundekring De Kleine Meijerij, PEP (Platform Esch Perspectief), de gemeente Boxtel, Waterschap De Dommel en particulieren, zoals onder andere Siersmid Maarten Timmermans. Het plan is geïnspireerd op de ideeën van kunstenares Lia Martinali. De route verbindt natuur en erfgoed en maakt mensen bewust van de unieke omgeving. Het kunstwerk op de brug maakt onderdeel uit van de nieuwe Romeinse wandeling die in ontwikkeling is. Dankzij de steun van sponsors en de plaatselijke middenstand en vrijwilligers wordt er een fraai burgerinitiatief gerealiseerd.