N2000-project Dommeldal

Doelen

Vanuit Europese, nationale en provinciale regels werken provincie en waterschap aan het verbeteren van natuur, bodem en water in het beekdal van de Dommel. Waar we het allemaal voor doen is:

• Natura 2000: uit de gebiedsanalyses en de natuurdoelanalyses blijkt dat de natuur in het Natura 2000-gebied ‘Groote Heide, Leenderbos & De Plateaux’ nog niet overal op orde is. Het is daarom nodig om in dit gebied te werken aan natuur en het herstel ervan. Zo willen we het beekdal herstellen en de (hoogveen)bossen behouden. Daarvoor is een verbetering van het grondwaterniveau nodig.

We kijken ook naar:

• Natura 2000-overig: we willen natuur ook verbeteren en uitbreiden.  
• Kader Richtlijn Water (KRW): delen van de Dommel zijn te diep ingesneden. De beek voert daarom water weg uit het gebied en de omliggende natuur. We willen juist dat het water langer in het gebied blijft. De waterkwaliteit van de Dommel is in dit gebied ook onvoldoende. Dus ook hieraan willen we werken. Ook kijken we naar een oplossing om vissen langs de historische watermolens, de Venbergse Watermolen en de Dommelsche Watermolen, te kunnen laten zwemmen.
• Natuurnetwerk Brabant (NNB): dit is onderdeel van het Natuurnetwerk Nederland. We proberen binnen het project zoveel mogelijk percelen in dit groene netwerk om te vormen naar natuur. Dat kan op verschillende manieren. Hierover gaan we in overleg met grondeigenaren.
• Natte Natuurparel (NNP): dit is een onderdeel van het Natuurnetwerk Brabant. We kijken in de verkenning naar hoe we water in het Dommeldal voor bijzondere natuur binnen de NNP kunnen verbeteren.
• Waterbeheerplan:
  • waar kunnen we water vasthouden om zo beter om te kunnen gaan met de gevolgen van klimaatverandering? Dit geldt voor zowel extreem droge- als extreem natte perioden. Voor het Dommeldal zijn de dalen en flanken van belang.
  • water heeft ook waarde vanuit beleving en een sociaal, cultuurhistorisch en/of esthetisch oogpunt. We noemen dat Mooi Water. Ook in de planperiode 2022-2027 blijven we ons inzetten voor mooi water. Bij de inrichting van projecten en (her)inrichten van het landschap spelen al deze zaken een rol.
• Al lopende initiatieven en overige wensen en ideeën uit de omgeving die we kunnen meenemen in het projectgebied bijvoorbeeld op het vlak van recreatie of cultuurhistorie.

Het doel is om één of meerdere (totaal)plannen te maken waarbij ruimte is voor bovengenoemde opgaven, initiatieven, wensen en ideeën.

Aanpak

Waterschap De Dommel gaat samen met een team het project voorbereiden en uitvoeren. Dit projectteam start met het uitvoeren van een Notitie Reikwijdte en Detailniveau, gevolgd door een Milieu Effect Rapportage (MER). Hierin staan op hoofdlijnen een aantal varianten en daarbinnen verschillende alternatieven uitgewerkt. Een MER leidt tot een voorkeursalternatief. Het projectteam werkt dit voorkeursalternatief met betrokkenen uit in een projectbesluit. De voorbereidingsfase bestaat uit de volgende stappen:

• Samen met de directe omgeving kijken we naar de opgaven, oplossingen, initiatieven, ideeën en wensen;
• We houden gesprekken met grondeigenaren direct langs de beek. Deze gesprekken lopen zeker door tot er een definitief projectbesluit ligt. Samen zoeken we naar mogelijkheden;
• Gesprekken voeren met inwoners en verschillende partners. Geïnteresseerden kunnen in deze fase ook suggesties of ideeën inbrengen bij het waterschap;
• Voorbereidende onderzoeken (o.a. flora, fauna, cultuurhistorie) in het projectgebied;
• We plannen van ontwerpsessies en het uitwerken van verschillende oplossingsrichtingen.
• Het organiseren van informatiebijeenkomsten op meerdere locaties om zo de omgeving bij te praten en de uitkomsten te delen. Direct betrokkenen praten we eerst bij en we delen met hen informatie over de sessies en bijeenkomsten. Dat doen we persoonlijk per e-mail als er een e-mailadres bekend is. Ook plaatsen we informatie in huis-aan-huis kranten en op deze pagina en op ons interactief platform;
• Op basis van alle uitkomsten en afwegingen van opgaven, belangen en kosten maken we samen in overleg met de omgeving keuzes in het ontwerp. Deze komen in meerdere projectbesluiten;
• De omgevingswet vraagt om een bestuurlijk “projectbesluit” als het gaat om ruimtelijke en planologische veranderingen. Provinciale Staten (PS) beslissen of maatregelen voor onteigening nodig zijn. Gedeputeerde Staten (GS) bereiden projectbesluiten voor. Daarna nemen PS hierover een definitieve beslissing. Het Dagelijks Bestuur van Waterschap De Dommel adviseert GS over de voorgenomen maatregelen en het projectbesluit. In deelprojecten waar de bevoegdheid wel volledig bij het waterschap ligt, stelt het Dagelijks Bestuur van het waterschap het projectbesluit vast. De provincie coördineert de besluitvorming.
• Het waterschap en de provincie bereiden samen de MER-procedure voor.
• Het waterschap neemt projectbesluiten zonder een daaraan voorafgaande voorkeursbeslissing.

Gebiedsgerichte Aanpak (GGA)

Het projectgebied van project Natura 2000 Dommeldal valt binnen het gebied van gebiedsgerichte aanpak Grenscorridor. Hierin werken overheden, natuurorganisaties en de agrarische sector samen met de mensen en organisaties in het gebied om bodem, water en lucht op orde te krijgen. Dat is van belang voor de natuur, het landschap, de landbouw en de gezondheid van de mensen. Ook ZLTO en de Vlaamse partners Stad Lommel en Vlaamse Overheid werken mee. 

Samen werken we aan bijvoorbeeld verbetering van natuur. Denk daarbij aan voldoende en schoon water, een gezonde bodem en minder stikstof. Ook economische groei en een toekomst voor boeren zijn belangrijk. Dat alles binnen een aantrekkelijk landschap. Dit is ook de basis van ons project. 

Programma’s en projecten die zich op één van deze onderdelen richten, dragen zo bij aan de doelen van Grenscorridor. De programma’s en projecten hoeven niet tegelijk uitgewerkt te worden. Natuurlijk stemmen we af en delen we informatie waar nodig met elkaar.  

Projectgebied

Het gaat om het gebied van de A67 bij Eindhoven tot aan de Belgische grens bij de Achterste Brug. Binnen de deelgebieden De Malpie/Plateaux en Elshouters-’t Heike ligt belangrijkste natuur die we willen behouden. Daarom moeten we aan de slag.

Het projectgebied van het Uitvoeringsprogramma Dommeldal maakt deel uit van een groter gebied. Ook daarin werken we met verschillende partners samen aan de GebiedsGerichte Aanpak Grenscorridor (GGAG). Het uitvoeringsprogramma en GGAG hebben veel met elkaar te maken. Maar de opgaven voor de GGAG zijn nog breder. Zo werken we ook aan bijvoorbeeld het verminderen van stikstof in het gebied. Én kijken we hoe we op een andere manier kunnen omgaan met water. Ook is de wens om veranderingen aan te brengen voor de landbouw. In de aanpak en dagelijkse praktijk wisselen we steeds informatie uit en stemmen we af tussen beide teams.

Gecoördineerde uitvoering

Waterschap De Dommel coördineert de uitvoering van (hydrologische) maatregelen in het Dommeldalgebied ten zuiden van Eindhoven. Dat gebeurt waar we kunnen ook met andere maatregelen. Denk aan de herinrichting van beken, het realiseren van waterberging, agrarische structuurversterking of de inrichting van het Natuurnetwerk Nederland. Het waterschap doet dit met een groot aantal partners. Bijvoorbeeld met provincie Noord-Brabant en gemeenten Valkenswaard, Waalre en Bergeijk. Maar ook met terreinbeheerders en belangenorganisaties voor onder meer landbouw, natuur, landschap en recreatie . En niet te vergeten de grondeigenaren zelf.

Het project komt tot stand met financiële bijdrage van en in samenwerking met de provincie Noord-Brabant.